İpsala’da Adı Unutulmuş Bir Mimar Sinan Yapısı: Hüsrev Kethüda Ribâdı

Edirne, İpsala merkezinde Serhat İlkokulu bahçesinin doğusunda, kesme taş ve tuğla almaşık teknikte örülmüş, iki kemeri mevcut yaklaşık 8 metrelik bir duvar kalıntısı mevcuttur. 2008 yılı başlarında okula ek derslik ilavesi için yapılan hafriyat esnasında tarihi kalıntılara rastlanılması üzerine konu Edirne Müze Müdürlüğüne bildirilmiştir.
İpsala alanın yerinde incelemesinde, ek derslik için yaklaşık 4 metre derinliğinde hafriyat yapıldığı, bu hafriyat çukurunun kuzeyinde kesme taş ve tuğla malzemeli bir duvar olduğu görülmüştür. Duvarın kuzeydoğu köşesinde ise kemerli olduğu anlaşılan bir pencereye ait izler yer almaktadır. Bu alanın doğusunda da 2 metre yüksekliğe oluşan duvar olduğu, batı kısmında ise pişmiş toprak künklerden bir su hattına ait izler olduğu görülmüştür.
Mevcut olan ve ek derslik inşası esnasında ortaya çıkan kalıntıların bir han ve kervansaraya ait olduğu düşünülmüş ve İpsala ilçesinde yer alan eski eserlerin arşiv incelemesi esnasında, bu yapının tapuda kervansaray arsası vasfı taşıdığı görülmüştür.

Yapılan kaynak çalışmasında ise; M. Tayyip Gökbilgin’in XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, Vakıflar-Mülkler-Mukataalar isimli eserinde İpsala’da bir kervansaraydan, ” …çok eskiden ortadan kalkmış olacak ki Badi Ahmet Efendi’nin bu yapıya hiç bahsetmediği ancak, Hüsrev Kethüda’nın Mimar Sinan tarafından başlanmış bir kervansarayının zikredildiği” şeklinde yer verilmektedir. Aynı eserde, Aşık Çelebi’nin İpsala Kervansarayı için, Hüsrev Kethûda adında bir hayırseverce, uzun, geniş bir han (ribâd) bina ettirildiği, ihmal nedeniyle zamanla tamamen bertaraf olduğu belirtilmektedir.
Ortaya çıkan kalıntılar nedeniyle ek derslik yapılmaktan vazgeçilmiş, Kervansaray alanı I. Grup yapı olarak Edirne Koruma Kurulunca tescil edilmiş ve alanda araştırma kazılarının yapılmasına karar verilmiştir. Okul bahçesi olması nedeniyle ek derslik inşası için açılan kazı çukuru geçici olarak kapatılmıştır.
İpsala’da unutulan bir Mimar Sinan Yapısı olan Hüsrev Kethüda Ribâdı, kazı yapılmasını ve araştırmacılarını beklemektedir

.